Gradia Rifurmada Semi-Fonetica

Linee Guida - Cambiamenti generali dalla Grafia Classica (la vus de l'Insubria+Padan.org.it)

1) L’acent l’è cunsigliaa sö la ”e “ per fa la distinziun tra la prünunzia di “è” e di “e” dumà quand gh’è propi el pericul de mia fa capì la manera giüsta de prünüzià;
regurdemess però semper che, menu acenti riesem a duperà, mei l’è.

Nün sarèm= noi saremo; Nün sarem la porta= noi chiudiamo la porta
vecc=vecchio; vegèt=vecchietto, el pel=il pelo, la pèl=la pelle ,
el pes=il peso; el pèss= il pesce; el pessat=il pescivendolo
disèm basta ai ingiüstizzi! (imperatif); nün disem che l’è püssee buna la spüma che la coca cola.
gh’hoo set = ho sete; gh’hoo sèt fredèi = ho sette fratelli

2) La diferenza tra “o” averta e “o” sarada la se marca mia perché töcc e do hin prünunzi acentaa de la stessa parola.


Com= o averta; De Sfroos=o sarada

3) L’è cunsigliaa l’acent sö i parol che gh’han püssee de ‘na silaba, se l’acent el birla gio sö la silaba final e se l’acent el servess a fa capì la manera giüsta de prünüzià :


el bagàt, sagùl = sazio; picùl = picciolo; in ‘sti esempi l’acent el servess
ciful, bigul, giurnalat; in ‘sti esempi pödem fa a menu de metel

4) ö , ü. Nissöna diferenza fra “œ” e “ö”:


La “œ” la ris’ciarèss de cumplicà la letüra a töcc quei chela prünuncen mia:
öcc=occhio, genöcc=ginocchio, piöcc=pidocchio , cör=cuore , el mör=lui muore
pagüra=paura;

5) Pöden vessegh vucai dupi in fund ai parol:


5a) ind i participi passaa: mangiaa=mangiato, bevüü=bevuto (per ciarezza vardì suta in “un quai cunsili”)

5b) parol cumpagn de: el coo , mi gh’hoo , te gh’heet , furestee , resgiuu , uspedaa , el suu ...

6) Gnanca ‘na vucal dupia in mezz a ‘na parola:


la pas=la pace ; el pass=el passo

7) Manera de duperà “cc“, “ch” e ”gg“, “gh”:


cc lecc=letto, specc=specchio, lacc=latte, tecc=tetto
ch Lech=Lecco, vach=vacche
gg legg=legge
gh vegh=avere
sg resgiuu

8) s, ss - z, zz.


A la fin de la parola la “s sorda” la se scrif cunt la dupia “s” per fa la distinziun cunt la “s sonora”:
s la rösa=la rosa, i rös=le rose, la pas=la pace (s sonora)

ss la russa, el russ=ol rosso, el pass=il passo, vess=essere (s sorda)

a la stessa manera funziunen “z” e “zz”:
medegozz = medicinali popolari
scartozz = cartoccio

9) n , nn;


n; vöna “n” la se dupera per marcà la “n nasal”: el pan
nn; do “n” se duperen per marcà la “n dental”: i donn


Però vest che la prünunzia dental e nasal la se dupera mia in tüta l’Insübria ma suratöt vest che l’è dificil, per chi l’è mia ‘n espertu, sentì la diferenza, cunvé fà riferiment a la furma italiana in manera de mia sbaglià:

Ad esempi:
il pane = el pan (1 n), il cane = el can (1 n),
le donne = i donn (2 n), le canne da pesca = i cann de pesca (2 n)

10) Se dupera mai gnanca ‘na cunsunant dupia via che “ss”, “cc”, “gg”, “sg”, “nn”

11) Se dupéra l’apostruf per scrif s’c, s’g; ad esempi:
s’giafun=schiaffo, s’cepà=rompere, s’ciau=ciao; s’cena=schiena

**************

12) Aboliziun di vucaj acentaa in fin de la paröla quand che hinn no di verb al fütür o a l'infinii o monosilabi e sostituziun cun la vucal dupia:

es. Università > Üniversitaa

es. Dupererà > Dupererà


13) Sustituzion de la "v" finala cun la "f":

es. lù'l scriv > l'ù scrif

14) La "i" la se volta in "j" quand che l'è in mezz a duu vucaj e quand che l'è l'ültima letera e prima la gh'è'na vucal:

es. Aia > Aja

es. vucai > vucaj

 

 


Versiun semplificada del purtal padanedes Padan.org.it
Per andà a la versiun principala schiscia ch́
The Official Web Page of Padan.org.it, the web site of the languages of Padania Enter

::Geopolitica
Cosa è la Padania
La nazione della Padania
Legislazione linguistica: discriminazione della Padania
::Grafia
Caratteri Ascii insubre classico
Indicazioni grafia riformata Insubre
Osservazioni sulla grafia facilitata lingue della Padania
::Lingue della Padania
Le lingue della Padania: il Padanese(1)
Le lingue della Padania: il Padanese(2)
Classificazione delle lingue della Padania



© Copyrights Padan.org.it - www.padan.org - www.padan.it - EU, Padania
Guarda/Varda/See Disclaimer